moederschap persoonlijk

De vrijeschool

De vrijeschool

Vorig jaar schreef ik het al: mijn baby (van vier!) gaat naar de basisschool. Na een zoektocht op internet en een tweetal gesprekken wist ik het: mijn kind gaat naar de vrijeschool. Waarom ik hier als ouder voor gekozen heb, licht ik graag in dit blog toe.

De vrijeschool, wat is dat?

Vrijeschoolonderwijs is een vorm van bijzonder onderwijs. Dat betekent dat er in het onderwijs vanuit een bepaalde levensbeschouwelijke visie (of godsdienst) wordt onderwezen. In dit geval is dat de antroposofische visie volgens Rudolf Steiner (de grondlegger ervan). Wat dit wetenschappelijk gezien allemaal inhoudt, laat ik even achterwege, want dat maakt mijn uitleg wat ingewikkeld! ;) (Dit kan ik ook onmogelijk in een paar zinnen omschrijven.)

Op de vrijeschool gaat men ervan uit dat iedereen een eigen talent heeft en dat dit talent ook gestimuleerd moet worden. Om dit talent bij het kind te ontdekken (en te ontwikkelen) wordt er niet alleen aandacht besteed aan lezen, schrijven en rekenen. Het ontwikkelen van een muzikaal, creatief of ambachtelijk talent is net zo belangrijk. Het gaat dus niet alleen om wat je uit het hoofd kunt leren, maar ook wat je op andere vlakken kunt bereiken.

Op de vrijeschool leer je bijvoorbeeld om een instrument te bespelen, hout te bewerken, te handwerken, te breien en krijg je vakken als heemkunde (alles over planten) en leer je met de jaren steeds meer over mythen, sagen en andere (volks)verhalen.

Hoofd, hart, handen

Kinderen op de vrijeschool leren en werken met hun hoofd, hart en handen. In de kleuterklas wordt er elke week één keer getekend, geschilderd, gebakken/gekleid en geknutseld. Dit werk gaat in een portfolio die de kleuter aan het eind van het jaar mee naar huis krijgt. En in de aanloop naar een feest/periode toe, zoals Pasen deze maand, wordt er in verhaal en toneel veel aandacht besteed aan deze gebeurtenis. In het vrijeschoolonderwijs spelen de seizoenen en (bij ons) het christelijke geloof een belangrijke rol. (Bekijk ook zeker dit filmpje voor een indruk van de vrijescholen in andere landen.)

Wat ook heel fijn is, is dat de kleuters hier twee jaar lang kleuter mogen zijn. Dit proces van kleuter-zijn beleven de kinderen trouwens twee jaar lang met dezelfde juf of meester. Er is dus echt sprake van een groei. Ook in de bovenbouw is dit een feit. Wel vindt er daar afwisseling plaats: wie mooi over geschiedenis kan vertellen, verzorgt daar gastlessen over en wie bijvoorbeeld heel goed kan houtbewerken, geeft hier weer een les over.

De vrijeschool, dagindeling & lokaal

Hoe alle vrijscholen eruitzien weet ik natuurlijk niet, maar ik kan je een beeld schetsen van de klas en school waar I. naartoe gaat. Wat opvalt zijn de kleuren en het materiaal van de spullen in het lokaal. In de kleuterklassen hangen veel doeken en zijn hoekjes gecreëerd waar de kinderen vrij mogen spelen. Het zijn doeken in warme tinten en het doet soms wat oosters aan. Aan de muur hangen vilten prenten en er is een thematafel in de hoek waar aan de hand van het seizoen en de (christelijke) feesten tafereeltjes op worden uitgebeeld. Op dit moment staan de lente en Pasen centraal en wordt het hoekje met bloemen en popjes en een bak kikkervisjes aangevuld. Het is gezellig druk, maar beslist niet vol prikkels.

Het speelgoed in de klas is voor 99% van hout gemaakt. Denk aan houten blokken, paarden, garages en een huishoek. En ook belangrijk: in het hele lokaal zijn geen tv, digibord en computers te vinden. Dit betekent niet dat ‘mijn’ school zich daar helemaal tegen heeft gekeerd, maar het digitale komt pas aan bod in de bovenbouwkassen. En dat vind ik prima. Ik sta juist achter een visie waarin kinderen niet meteen overprikkeld worden met speelgoed en computers.

In de bovenbouwklassen heeft het speelgoed plaatsgemaakt voor kasten vol boeken. Superleuk, want zoals jullie weten ben ik een echte boekenwurm en probeer ik mijn kinderen ook van boeken te laten houden.

Wat ook opvalt is dat alle laarzen en schoenen netjes buiten het lokaal blijven staan. Voor wie dat wil is het dragen van pantoffels een optie.

Wat is het (dus) niet?

Om meteen met de deur in huis te vallen: ‘vrij’ in vrijeschool staat niet voor onderwijs waarin het kind zelf mag beslissen wanneer het wil leren lezen, schrijven etc. (Die vorm van onderwijs heet het iederwijsonderwijs en als ik het goed heb begrepen, bestaat dit niet meer in Nederland.) Het woord ‘vrij’ stond in het begin voor ‘vrij van overheidsbemoeienis’. Maar dat is nu niet meer zo, want leerlijnen en (CITO)toetsen horen nu ook bij de inhoud van dit onderwijs. Een vrijeschool moet zich net als elke andere school houden aan de regels en afspraken voor het basisonderwijs.

Op de vrijeschool beginnen kinderen in de eerste klas (groep drie) met het leren lezen, schrijven en rekenen. Precies zoals ik dat ook in groep drie van mijn basisschool heb geleerd. Maar vergeleken met een andere basisschool wordt er hier veel meer aandacht besteed aan het ontwikkelen van je andere talenten. Die dus ook best in een creatieve of ambachtelijke hoek gezocht kunnen worden.

Je leert hier dus niet acht jaar lang om je eigen wollen sokken te breien en hoeft ook zeker niet elke ochtend de bomen op het plein te knuffelen. De kinderen lopen hier ook op sportschoenen rond en de kleuters weten gewoon wie Spiderman is. ;)

Mijn keuze

Onbewust heb ik I,. en nu ook zijn broertje, altijd wat antroposofisch opgevoed. Ik kocht aanvankelijk alleen houten en passief speelgoed voor I. en ik wilde hem niet aan schermen blootstellen. Tot zijn eerste levensjaar heeft I. amper tv gekeken en ik heb YouTube nooit als afleiding ingezet. Spelen deed hij met wat blokken, boeken uit de kast en een gitaar van opa. Zomer en winter ging ik met I. naar buiten en een paar maanden lang maakte ik elke dag een wandeling van een paar uur, omdat ik de buitenlucht en natuur zo belangrijk vond. Ik heb hem ‘gevoed’ met aandacht voor de natuur: de dieren in de tuin, de beesten op de kinderboerderij en de huisdieren van oma. Ik leerde hem om niks pijn te doen, maar te waarden. Bij ons worden er geen slakken vertrapt of mierennesten en spinnenwebben vernietigd. Ook het lezen van de kinderbijbel en het vertellen en voorlezen van verhalen heb ik al heel vroeg geïntroduceerd.

Toen ik voor het eerst deze school binnenstapte, was ik gelijk verkocht. Wat een fijne sfeer! Ik stond in een klaslokaal dat helemaal op de aanwezigheid van jonge kinderen was ingericht: een grote huishoek, een grote bouwhoek en kasten met rustig speelgoed en spelletjes. Door het warme kleurgebruik en de houten meubels (onder andere een grote tafel in het midden van de klas) voelde ik me er direct heel welkom. Alsof het zo moest zijn, waren er nog twee plekjes beschikbaar. Ik twijfelde niet en schreef I. in op deze school.

Ervaringen tot nu toe

We zijn nu zo’n drie maanden verder en ik ben er nog steeds van overtuigd dat I. hier helemaal op zijn plek is. Ik ben te spreken over de omgeving en sfeer en het voelt ook echt alsof mijn kleuter zich enorm ontwikkeld heeft. En het mooiste vind ik eigenlijk dat we hier met z’n allen van geleerd hebben: in ritme en gebruiken, maar ook in opvoedkundig opzicht. Het voelt gewoon goed om te werken aan een heel brede basis voor de toekomst. Niet alleen de toekomst van mijn kinderen, maar die van iedereen.

Heb jij ervaring met het vrijeschoolonderwijs?

5 thoughts on “De vrijeschool

  1. Ik vind het mooi beschreven hoe u tot uw keus bent gekomen.
    Op mijn blog ‘Vrijeschool in beeld’ staan enkele afbeeldingen van vrijeschoolkleuterklassen.
    Op ‘Vrijeschoolpedagogie.com vind je alle mogelijke achtergronden.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Back To Top